تنگی مجرای ادراری چیست و چگونه درمان می شود ؟

تنگی مجرای ادراری عارضه ای است که باید حتما مورد درمان قرار گیرد.

مجرای ادراری لوله ای است که ادرار از طریق آن از مثانه خارج شده و به خارج از بدن هدایت می شود. اندازه این مجرا به قدری است که ادرار به راحتی از آن خارج می شود؛ اما زمانی که این مجرا باریک شود، جریان ادرار با مشکل مواجه می شود. به این مشکل تنگی مجرای ادراری می گویند.

تنگی مجرای ادراری مشکلی است که معمولا مردان را درگیر می کند و احتمال ابتلای این مشکل در زنان بسیار کمتر است. برای حل هارضه های تنگی مجرای ادراری می توانید به مطب دکتر علیرضا عابدی در اصفهان مراجعه نمایید.

دلایل به وجود آمدن مشکل تنگی مجرای ادراری چیست؟

همانطور که در بالا اشاره کردیم، به گرفتگی مجرای ادرار، تنگی مجرای ادراری می گویند. این مشکل معمولا به خاطر التهاب بافت مجرا و یا بافت اسکار باقی مانده از زخم های مجرای ادرار به وجود می آید. بافت اسکار به بافتی می گویند که در اثر جای زخم باقی مانده باشد. زخم های مجرای ادراری ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شده باشند.

پسران جوانی که جراحی هیپوسپادیاس انجام می دهند (روشی برای اصلاح مجرای ادراری ناقص) و افرادی که بعد از تغییر جنسیت یا به دلایل دیگر عمل کاشت آلت تناسلی را انجام می دهند، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به تنگی مجرای ادراری قرار دارند.

 

در بعضی مواقع آسیب های وارد شده به بدن می تواند باعث ایجاد تنگی مجرای ادراری شود. در خیلی از اوقات حوادثی مانند تصادف یا ضربه به بیضه خطر این مشکل را بیشتر می کند.

در ادامه برخی از علت های احتمالی تنگی مجرای ادراری را معرفی می کنیم که شامل موارد زیر هستند:

• شکستگی در قسمت لگن
• اتصال سوند به آلت تناسلی
• پرتو درمانی
• عمل جراحی که بر روی پروستات انجام شده باشد
• هیپرپلازی خوش خیم پروستات

علت های نادری هم وجود دارد که گهگاهی باعث ایجاد تنگی مجرای ادراری می شوند:  

• توموری که در نزدیکی مجرای ادراری رشد کرده است و باعث تنگی مجرای ادراری شده
• عفونت های ادراری که درمان نمی شوند و یا فرد به دفعات زیاد به این عفونت ها مبتلا می شود
• عفونت های مقاربتی (STI) مانند سوزاک یا کلامیدیا

عواملی که ریسک ابتلا به تنگی مجرای ادراری را بالا می برند چه چیز هایی هستند؟

برخی از مردان بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به تنگی مجرای ادراری قرار دارند، مخصوصا افرادی که:

• یک یا چند بیماری مقاربتی دارند
• اخیرا برای ادرار کردن از سوند استفاده کرده اند
• به دلیل عفونت به عارضه اورتریت (تورم و سوزش در مجرای ادراری) دچار شده اند
• پروستاتشان بزرگ شده است

علائم تنگی مجرای ادراری چیست؟

تنگی مجاری ادراری علائم زیادی می تواند داشته باشد و درجه این علائم از خفیف تا شدید هستند. برخی از علائم تنگی مجرای ادراری شامل موارد زیر است:

• جریان ادرار ضعیف می شود و یا حجم ادرار کاهش می یابد
• بیمار دائما احساس نیاز به ادرار کردن می کند
• بیمار بعد از ادرار کردن احساس می کند مثانه اش به طور کامل خالی نشده
• در حین ادرار کردن جریان ادرار دائما قطع و وصل می شود
• احساس وجود درد یا سوزش در هنگام ادرار کردن
• بی اختیاری در نگه داشتن ادرار
• احساس درد در لگن یا ناحیه پایینی شکم
• ترشح مواد از مجرای ادرار
• احساس درد و تورم در آلت تناسلی
• دیدن خون در مایع منی یا ادرار
• تیره شدن رنگ ادرار
• عدم توانایی در ادرار کردن (این مورد بسیار جدی است و نیاز به مراجعه فوری به پزشک اورولوژی دارد)

تنگی مجرای ادراری چگونه تشخیص داده می شود؟

در صورت مشاهده علائم بالا بهتر است به پزشک اورولوژی مراجعه کنید. برای تشخیص این عارضه، دکتر متخصص اورولوژی ممکن است از روش های مختلفی استفاده کند.

بررسی علائم و سابقه پزشکی بیمار

بهتر است در همان مراجعه اول علائمی که دارید را به پزشک اورولوژی گزارش دهید. ممکن است پزشک اورولوژی شما در مورد بیماری هایی که در گذشته داشته اید سوالاتی بپرسد تا عوامل بالا برنده خطر ابتلا به این بیماری را پیدا کند.

انجام معاینه بدنی

یک معاینه بدنی ساده از آلت تناسلی می تواند به پزشک اورولوژی کمک کند تا از وجود تنگی مجرای ادراری باخبر شود. پزشک اورولوژی به راحتی قرمزی (یا ترشحات مجرای ادراری) را تشخیص می دهد و نواحی که سخت یا متورم شده اند را شناسایی می کند.

انجام آزمایشات

علاوه بر معاینه بدنی، ممکن است پزشک اورولوژی تصمیم بگیرد آزمایشات زیر را تجویز کند: 

• اندازه گیری میزان جریان  ادرار در هنگام ادرار کردن
• تجزیه و تحلیل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ادرار برای مشخص شدن اینکه آیا باکتری (یا خون) در ادرار وجود دارد یا خیر
• سیستوسکوپی: در این روش یک لوله کوچک که مجهز به دوربین است را به بدن وارد می کنند تا داخل مثانه و مجرای ادراری را مشاهده کنند. این روش دقیق ترین راه برای بررسی علت ترشحات مجرای ادراری است.
• اندازه گیری اندازه باز شدن مجرای ادراری
• آزمایش های مربوط به عفونت های کلامیدیا و سوزاک 

چه روش هایی برای درمان تنگی مجرای ادراری وجود دارند؟

درمان این بیماری به شدت و علت به وجود آمدن آن بستگی دارد. این روش ها شامل موارد زیر هستند:

درمان غیر جراحی تنگی مجرای ادراری

در این روش درمانی پزشک اورولوژی با استفاده از یک ابزار پزشکی به نام دیلاتور، مجرای ادراری را گشادتر می کند. این یک روش سرپایی است و مجبور نیستید بعد از درمان، شب را در بیمارستان بمانید. پزشک اورولوژی در چند مرحله سیم های کوچک با قطر های مختلف را از کمترین قطر تا بیشترین قطر از طریق مجرای ادراری وارد مثانه می کند. بعد از هر بار عبور دادن میله، میله بعدی قطر بیشتری دارد و به مرور زمان قطر مجرای ادراری افزایش می یابد.

 

یکی دیگر از روش های درمان غیر جراحی تنگی مجرای ادراری، قرار دادن طولانی مدت سوند ادرار است. معمولا ازین روش در مواردی که تنگی مجرای ادراری به مرحله حاد رسیده و بیمار قادر به ادرار کردن نیست استفاده می کنند. از عوارض این روش می توان به تحریک مثانه و عفونت ادراری اشاره کرد.

 

عمل جراحی تنگی مجرای ادراری

عمل جراحی که برای درمان تنگی مجرای ادراری به کار می برند، عمل یورتروپلاستی نام دارد که عمل سنگین و زمان بری است. در این عمل دکتر اورولوژی بافت های آسیب دیده را از بدن خارج می کند و مجرای ادراری را بازسازی می کند.

انحراف جریان ادرار

ممکن است پزشک اورولوژی در موارد شدید این عارضه یشنهاد انحراف جریان ادرار را بدهد. در این روش مثانه به طور کامل از بدن خارج می شود و معمولا از قسمتی از روده برای هدایت جریان ادرار به سمت خارج از بدن استفاده می شود. ازین روش در زمانی استفاده می کنند که مثانه به شدت آسیب دیده باشد و راه درمانی برای آن وجود نداشته باشد.

چگونه می توان از تنگی مجرای ادراری جلوگیری کرد؟

در بعضی از مواقع نمی توانید جلوی ابتلا به این عارضه را بگیرید. اما روش هایی برای کمتر کردن خطر ابتلا وجود دارد.

از آنجایی که یکی از علت های به وجود آمدن این عارضه عفونت های مقاربتی است، با استفاده از روش های پیشگیری مناسب در هنگام برقراری رابطه جنسی، می توانید تا حدودی جلوی ابتلا را بگیرید.

یادتان باشد اگر به طور ناگهانی علائم تنگی مجرای ادراری را مشاهده کردید، باید هر چه سریع تر به پزشک اورولوژی مراجعه کنید تا جلوی عوارض جدی آن را بگیرید.

منبع:

https://www.healthline.com/health/urethral-stricture#diagnosis

مترجم: یگانه عرب