وظیفه کلیه و مثانه در بدن چیست؟

عملکرد دستگاه ادراری فیلتر کردن خون و ایجاد ادرار به عنوان یک محصول جانبی است و اندام‌های دستگاه ادراری شامل کلیه‌ها، لگن، کلیه ، مجاری ادرار، مثانه و مجرای ادرار است. وظیفه ی این سیستم دفع مواد زاید و تنظیم فشار خون است. در این مقاله از وبسایت دکتر عابدی به شرح وظایف این دستگاه می پردازیم.

روده‎ مواد مغذی و مفید را از مواد غذایی می‌گیرد و سپس آن را به خون تحویل می‎دهد. در سلول های بدن مواد مغذی به انرژی تبدیل می‌شوند و بعد از اینکه بدن اجزای غذایی مورد نیاز خود را گرفت، پسماندها در روده و خون باقی می‌مانند.

کلیه به چه کاری در بدن مشغول است؟

سیستم‌های کلیوی و ادراری به بدن کمک می‌کند تا ماده سمی مایع به نام اوره را از بین ببرد و مواد شیمیایی مانند پتاسیم و سدیم و آب را به تعادل برساند. اوره وقتی تولید می‌شود که غذاهای حاوی پروتئین مانند گوشت، مرغ و سبزیجات خاصی در بدن تجزیه شوند. اوره در جریان خون به کلیه‌ها منتقل می‌شود و در آنجا همراه با آب و سایر مواد زاید به صورت ادرار برداشته می‌شود.

از دیگر کارکردهای مهم کلیه‌ها می‌توان به تنظیم فشار خون و تولید اریتروپویتین اشاره کرد که تولید گلبول‎های قرمز در مغز استخوان را کنترل می‌کند. کلیه‌ها همچنین تعادل اسید و باز را تنظیم کرده و مایعات را حفظ می‌کنند.

این جفت اندام‌های قهوه‌ای مایل به زرد در زیر دنده‌ها و پشت بدن قرار دارد. عملکرد آن‎ها این است که:

• مواد زائد و داروها را از بدن دور کنند
• مایعات بدن را متعادل کنند
• هورمون‌ها را برای تنظیم فشار خون آزاد کنند
• تولید گلبول‌های قرمز را کنترل کنند

کلیه از چه بخش هایی تشکیل شده و هر یک چه وظیفه ای دارند؟

کلیه‌ها اوره‌ها را از طریق دستگاه‌های کوچک فیلتر به نام نفرون از خون خارج می‌کنند. هر نفرون از یک کلاف مویرگ‎های خونی کوچک، به نام گلومرول و یک لوله کوچک به نام توبول کلیوی تشکیل شده است. اوره به همراه آب و سایر مواد زائد، در هنگام عبور از نفرون و پایین لوله‌های کلیوی کلیه، ادرار را تشکیل می‌دهد.

دو حالب (میزنای) باریک ادرار را از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌کنند. عضلات موجود در دیواره‌های حالب به طور مداوم منقبض و منبسط می‌شوند و ادرار را به سمت پایین کشیده و از کلیه‌ها دور می کنند. اگر ادرار به عقب برگردد یا اجازه ایستادن داشته باشد، ممکن است یک عفونت کلیوی ایجاد شود. تقریباً در هر 10 تا 15 ثانیه، مقادیر کمی ادرار از مجرای ادرار به مثانه تخلیه می‌شود.

مثانه این اندام توخالی مثلثی در قسمت پایین شکم قرار دارد و توسط رباط‌هایی که به اندام‎های دیگر و استخوانهای لگن وصل می‌شوند، در محل خود نگهداری می‌شود. دیواره مثانه برای ذخیره ادرار شل می‌شود و گسترش می‌یابد وهنگام دفع مثانه منقبض شده و محتوای خود را از طریق میزراه خارج می‎کند. مثانه بزرگسالان سالم می‌تواند ادرار را به مدت دو تا پنج ساعت ذخیره کند.

دو ماهیچه اسفنکتر در مجرای خروجی ادرار وجود دارد که این عضلات دایره‌ای با بسته شدن محکم مانند یک باند لاستیکی در اطراف میزراه را گرفته اند و با شل شدن خود به مثانه در خروج ادرار کمک می‌کنند. اعصاب مثانه نیز اعصاب به فرد هشدار می‌دهند که زمان تخلیه ادرار و خالی کردن مثانه است.

مکانیسم تخلیه ادرار چگونه است؟

زمانی که مغز به مثانه سیگنال انقباض را ارسال می‎کند در همین زمان، به عضلات اسفنکتر برای استراحت اجازه می‌دهد تا ادرار مثانه که محصول کلیه است از مجرای ادرار خارج شود. هنگامی که تمام این سیگنال‌ها به ترتیب صحیح رخ می‌دهند، تخلیه ادرار طبیعی اتفاق می افتد.

ادرار سالم چه رنگی ست؟

• ادرار سالم، کم رنگ یا رنگ زرد شفاف است.
• ادرار رنگ تیره یا زرد تیره به معنای نیاز به آب بیشتری است.
• رنگ تیره و قهوه‌ای ممکن است نشان دهنده مشکل کبدی یا کم آبی شدید باشد.
• ادرار صورتی یا قرمز ممکن است به معنای خون در ادرار باشد و باید آزمایش گرفته شود.